Adalet, hakkın gözetilmesi ve yerine getirilmesi anlamına gelir. Haklı ile haksızın ayırt edilmesi adaletle sağlanır. Bu anlamda herhangi bir durumun adil (adaletli) olup olmadığından söz edilebilir. Adalet kavramı temelde hukuk kurallarına uygunluğu içerir. Öte yandan, adalet insanların toplum içindeki davranışlarıyla ilgili olduğundan ahlak ve din kurallarıyla da ilişkilidir.
Adalet; kısaca haklılık ve hakka uygunluktur. Öznel anlamda adalet, herkesin hakkını tanıma konusunda değişmez ve kesin istektir. Nesnel anlamda adalet, karşıt çıkarlar arasında hakka (hukuka) uygun bir denkliktir, eşitlik düşüncesidir.
ÇOCUĞUNUZA NASIL YARDIMCI OLABİLİRSİNİZ?
Adalet duygusunun önemini, olumlu veya olumsuz örnekleriyle, niçin adalet duygusuna sahip olmaları gerektiğini tartışın. Bu tarz bir iletişim çocuğun karakter oluşumu yanında olayları algılama ve çözümleme yeteneğini de geliştirecektir.
Davranışlarında ve aile içi kurallarınızda tutarlı olun. Evdeki kuralları değerlendirip bunların nedenlerini açıklayın.
Hayattaki kurallar ve önemlerini yarar ve zarar ilişkisi içerisinde değerlendirilmesini sağlayın.
Çocuğunuzu davranışlarının sonuçları üzerinde düşünmesini sağlayın.
Çocuğunuzun adaletli olmasını beklerken gelişim çağı özelliklerini de dikkate almak gerekmektedir. Gelişim çağının karakteristik özelliklerini taşıyan tutum ve davranışlarla karşılaştığınızda beklenmedik bir davranış olduğunu düşünmeyin ve buna göre değerlendirin.
Çocuğunuzun sergilediği olumsuz bir davranış sonrasında vereceğiniz tepkinin hata ile eşdeğer olmasına özen gösterin.
Çocuklarınız arasında ayrım yapmayarak aralarındaki adaleti sağlayın. Bu şekilde çocuğunuz, gözlemlemiş olduğu adaletli tutumu ileride size ve çevresine yansıtacaktır.
Adil davranmak her zaman eşit, aynı davranmak anlamına gelmez. Çocuklarınızın yaş düzeylerini, cinsiyetlerini ve kişilik özelliklerini göz önüne alarak adil bir denge bulmaya çalışın.
ÇOCUKLARDA ADALET DUYGUSUNUN GELİŞİMİNE DAİR GÖZLEMLEYEBİLECEĞİNİZ DAVRANIŞLAR
Haklı olduğunu düşündüğü arkadaşını yanın-da yer almak. Kendisi veya çevresinde fark ettiği haksızlıkları dile getirmek.
Kendi haklarını savunduğu kadar çevresindeki insanların da haklarına saygılı olmak.
Yapmış olduğu davranışların sonuçlarını kabul ederek karşı koymadan sonuçlarına razı olmak.
Paylaşım yapılması gereken durumlarda paylaşımı adil bir şekilde yapmak.
Sıra ile yapılan aktivitelerde sabırlı bir şekilde sırasını bekleyerek, ön sıradakilere karşı adil davranmak.
“Adalet nedir? Ağaçlara su vermek. Zulüm nedir? Dikeni sulamak. Adalet, bir nimeti yerine koymaktır, her su isteyen tohumu sulamak değil. Zulüm nedir? Bir şeyi, yerinde kullanmamak, lâyık olmayan yere koymak. Bu da ancak belâya kaynak olur.” (Mevlânâ Celâleddin Rûmi)